फुसिंख्य अर्थात मनमैजुदेवी

एक दिन राजा गुणकामदेव नागार्जुन डाँडामा सिकारका क्रममा त्यहीँ बास बसेको र राती मनमैजु देवी (अजिमा; ईन्द्रायणी) प्रकट भई चैत्र शुक्ल पूर्णिमाका दिन पुजा अर्चना गरी जात्रा चलाएमा मनोआकाङक्षा पूरा हुने भनी सपना देखेछन्। भोलि बिहान अग्लो स्थानबाट चारैतिर हेर्दा पानीको दह भएको, काँडाहरुको झयाङैझयाङ वीच एउटा मन्दिर र स-साना वस्तीहरु देखेपछि गुणकामदेवले उक्त मन्दिरसम्म पुग्‍ने बाटो निर्माण गरि त्यहाँको स्थानीय वासीलाई जागृत गराई ईन्द्रायणीको नित्य पुजा अर्चना सहित चार दिनसम्म जात्रा गरि पाँचौँ दिनमा ईन्द्रायणी देवीको चिनो स्वरुप छोडिएको हिरामोतीले जडिएको भोटो देखाउँदा गुणकामदेव र स्थानीय वासीको मनको आकाङक्षा पुरा भएकोले त्यस समयदेखी नै मनमैंजुदेवी नामबाटै यस गाँउको नाम मनमैजु रहन गएको मानिन्छ ।

मनमैजुलाई नेपालभाषामा फुसिंख्य:, खुसिंख्य:, मदनपुर पनि भन्ने गर्छन् । नेपाल भाषामा "फुसे" भनेको फेदी र "ख्य:" भनेको चौर वा खेल्ने ठाँउ बुझिन्छ। यी दुबै शब्दको मेलबाट फुसिंख्य: बनेको हो, जसको अर्थ डाँडाको फेदीमा रहेको गाँउ हो । त्यसरी नै "खुसि" खोला र "ख्य:" खेल्ने ठाँउ मिलेर खुसिंख्य: बनेको हो। यसको अर्थ खोलानिरको खेल्ने ठाँउ हो । मनमैजुलाई पश्चिम र दक्षिणमा महादेव खोला र पूर्वमा साङ्गले खोलाले घेरेको हुनाले खुसिंख्य: भनिएको हुनुपर्छ भन्ने भनाइ छ ।

असनको दिब्य माछाको कथा

धेरै पहिले काठमाण्डौं उपत्यकामा एकजना नामूद राजज्योतिष थियो । उसले ज्योतिषी हेरी भनेको कुरा कहिल्यै फरक पर्दैनथ्यो । एकदिन उक्त ज्योतिषको छोरो जन्म्यो । आफ्नो छोरो जन्मेको मिति , तिथी अनुसार उसले ज्योतिषी हेर्दा आफ्नै बुबाको टाउको खाने कारण बन्छ भन्ने नतिजा देखेर ऊ अत्तालिन्छ । अनि के गरुँ कसो गरुँ भन्दै उसले आफ्नो नवजात शिशुलाई आफ्नो चाकरहरुलाई अह्राएर खोलामा बगाउन पठाउँछ । शिशुलाई एकजना दाउरेले भेट्टाउँछ । उसले आफ्नो गाउँमा लगेर हुर्काउन्छ ।
 

राजज्योतिषको ज्योतिषी विज्ञानले तहल्का मच्चाउँदै जान्छ । हुँदा हुँदा बीस वर्षवितिसकेको हुन्छ । 

एकदिन काठमाण्डौं उपत्यकामा अनिष्ट हुन लाग्यो भनेर हल्ला चल्छ । त्यो अनिष्ट के रहेछ भने एउटा ठूलो दिव्य माछा हुरी बतासले ल्याएको रहेछ त्यो काठमाण्डौं उपत्यकामा खस्न लागेको रहेछ । राजज्योतिषले ज्योतिषी हेरिसकेपछि त्यो माछालाई बचाउन सके पूरै विश्व अनिष्ट हुनबाट जोगिन्छ भन्ने ठहर गर्छ । राजज्योतिषले ग्रह , नक्षत्र सबै हेरेर राजालाई भनेर राजकोषको खर्चबाट हालको रानीपोखरी भएको पूरै क्षेत्र जुन पूरै सुख्खा क्षेत्र थियो त्यो पूरै क्षेत्रमा पोखरी बनाउन लगाउँछ र शनिवारको दिन बिहान उक्त पोखरीमा माछा खस्दछ भन्ने ठहर गर्दछ ।

उता दाउरेले हुर्काएका बीसवर्षो जवान युवक पनि आफ्नो पूर्खाको वंशाणुगतगुणको प्रभावले गाउँमै हुर्किए पनि सानैदेखि ज्योतिषीमा रुचिराखी लागिपरेकाले गर्दा २० वर्षो उमेरसम्ममा ज्यातिषीको हरेक कुरामा पारङ्गत भइसकेको हुन्छ । त्यत्तिबेला ऊ पनि काठमाण्डौं उपत्यका घुम्न आएको हुन्छ । राजज्योतिषले अनिष्ट हुनबाट जोगाउन बनाउन लगाएको पोखरी पनि हेर्दछ । उसले पनि आफ्नो ज्योतिष विज्ञानको सहायताले अनुसन्धान गर्दछ । उसले भने त्यत्रो ठूलो खर्च गर्नु नपर्ने २ हात चौडा र ४ हात लम्बाइको क्षेत्रभाग भए हुने भनेर अनुसन्धान गर्दछ । उसले भने रानीपोखरीभन्दा करीब ३०० मीटर परको असन चोकनिर २ हात चौडा र ४ हात लम्बाइको आयात आकारको चिन्ह लगाउँछ र माछा यहाँ खस्दछ भन्ने ठहर गर्दछ । अनि उसले त्यो सानो २ हात चौडा र ४ हात लम्बाइको अत्यन्तै सानो पोखरी बनाउँछ । त्यो चिन्ह लगाएको देखेर काठमाण्डौ उपत्यकाभरी हल्लीखल्ली हुन्छ । यो सानो पोखरी बनाएको कुरो दरवारमा पुग्छ । उक्त २० वर्षो जवान युवकलाई राजज्योतिषको अगाडि हाजिरी गराइन्छ ।

राज ज्योतिष :- मैले अहिलेसम्म ज्योतिष हेरिसकेँ त्यो कहिल्यै मिथ्या भएको छैन ।
जवान युवक :- अब मिथ्या हुनेवाला छ ।

राज ज्योतिष :- यदि तिमीले भनेको मिलेन भने तिमीलाई फाँसी दिइने छ , के यो तिमी मञ्जूर गर्र्छौ ?

जवान युवक :- गर्छु तर यदि हजूरले भनेको मिलेन भने हजूरलाई फाँसी दिइनुपर्छ नि ?

राजज्योतिषलाई आफ्नो ज्योतिषीमा ठूलो घमण्ड भैसकेको थियो । त्यसैले उसले दरवारमा यही प्रक्रियाको लागि तत्कालै कानूनी प्रकृया मिलाउन लगाउँछ ।

जवान युवक :- हजूरले सबै हेर्नुभएको मिल्छ । तर मैले भनेकै ठाउँमा माछा खस्छ किनकी हजूरले हुरीबतासको गतिको हिसाबै गर्नु भएको रहेनछ ।

राजज्योतिष :- म अरु कुरा सुन्न चाहन्न , तिमीले भनेको मिल्यो भने मलाई फाँसी । मैले भनेको मिल्यो भने तिमीलाई फाँसी ।

शनिवारको दिन ठूलो हुरी बतास आउँछ । माछा रानीपोखरीको ३०० मीटर परको असन चोकमा जवान युवकले २ हात चौडा ४ हात लम्बाइबो चिन्हो लगाएकै अत्यन्त सानो पोखरीमा खस्छ ।

राजज्योतिषलाई फाँसी दिइन्छ । जवान युवकलाई राजज्योतिष बनाइन्छ । जवान युवकले राजज्योतिषको घमण्ड तोड्छ । जवान राजज्योतिषले पुरानो राजज्योतिषको सम्पूर्ण कागजातहरु अध्ययन गर्न थाल्छ र उसले आफ्नो २० वर्षअगाडिको कुण्डली फेला पार्छ । त्यसबाट ज्योतिषी हेर्दा पुरानो राजज्योतिष जवान राजज्योतिषको बाउ भएको पत्ता लगाउँछ र कुण्डलीको योग अनुसार आफ्नै बुबाको टाउको खाने कारण बन्छ भन्ने नतिजा निस्कन्छ ।

अंगुलीमालाको कथा (Story of Angulimala)

Journeying in Kosala, the Buddha was warned not to pass through a certain forest, for here, in the deep recesses of the jungle, was the den of a famous robber chief, Angulimala. He was the terror of the whole country-side, for he lived by plundering unwary travelers and had committed many murders. He feared no one, and from the very palace of the king the cries of his victims had been heard many a time. All attempts to capture this desperate man had failed. So he continued his ravages unpunished. 

The people of Kosala now besought the Buddha not to expose himself to the dangers of the robber’s territory. But Gautama knew no fear and heedless of all warnings, he made his way straight to the den of the robber. Angulimala, enraged at this boldness, deter-mined to slay the intruder. 

But when he saw the Buddha, calm and self-possessed, and heard his words of kindness, the robber hesitated. His arm uplifted to kill, hung helpless by his side and his wrath cooled like the embers of a dying fire. 

As the Buddha reasoned with him, he changed his purpose and, before long, had confessed all his sins and declared his faith in the doctrine. When the people saw the new disciple following his master, they were amazed and could scarcely believe that this was the same man who had been the terror of their land for so many years. Angulimala became a monk and was renowned for his holiness.

तिहार : काग तिहार

कागलाई विशेष गरि अशुभ समाचार वाहकको रुपमा लिइन्छ । धर्मशास्त्र अनुसार नरक लोकको अधिपति यमराजले पृथ्वी लोकमा भएका मानिस लगायत सम्पूर्ण जीवित प्राणीको जन्म मृत्युको विवरण राख्ने गर्दछ । त्यस्तो विवरण ल्याउने र लैजाने काम भने कागले गर्ने गरेको मान्यता रहेको छ । आकास मार्गबाट छिटो संदेश ल्याउने लाने भएकोले यमराजले कागलाई आफ्नो दूत नियुक्त गरेका हुन् । आज यमदिप दान गर्नाले यमराजको यातनाबाट मुक्त हुने अर्को धार्मिक विश्वास रहेको पाइन्छ । 

कार्तिक कृष्ण त्रयोदशीको दिन घर आँगनमा सुखद र प्रगतिशील खबर अनि भाग्यका कुराहरुमात्र ल्याओस् भनेर बिहानै देखि विभिन्न खानेकुराहरु पात वा टपरीमा राखी काग पुजा गरिन्छ ।

मृत्युका देवता यम आफ्नो बहिनी यमुनासंग धेरै समयदेखि भेट्न पाएका थिएनन् । यमुनालाई आफ्नो दाजुसंग भेट्न धेरै इच्छा भएर विभिन्न माध्यमहरु मार्फत दाजुलाई भेट्न आउँन निम्तो पठाईन् । उनले यम समक्ष शुरुमा काग, अनि कुकुर, गाई अनि अन्त्यमा आफै गएर दाजुलाई भेटेको प्रसंग छ ।

दाजुलाई भेटेपछि उनले दाजुलाई टिका, फूलमालाले पुजा गरि रंगिन टिका निधारमा लगाएकी थिइन् । तोरीको तेलले दाजु वरिपरि रेखा कोरेर मखमली फूलको र दुबोको माला लगाई दिई पुजा गर्दै भाइटिका लगाएकी थिइन् ।

आज कागतिहारकै दिन समुन्द्र मन्थनका क्षण उत्पति भएका आयुर्वेदका प्रवर्तक धन्वन्तरी ऋषिको सम्झनामा धन्वन्तरी दिवस पनि मनाईन्छ ।

दुई भिक्षु र एक सुन्दर युवतिको कथा (A Story of Two Monks & Beautiful Girl)

A senior monk and a junior monk were traveling together. At one point, they came to a river with a strong current. As the monks were preparing to cross the river, they saw a very young and beautiful woman also attempting to cross. The young woman asked if they could help her cross to the other side.

The two monks glanced at one another because they had taken vows not to touch a woman.

Then, without a word, the older monk picked up the woman, carried her across the river, placed her gently on the other side, and carried on his journey.

The younger monk couldn’t believe what had just happened. After rejoining his companion, he was speechless, and an hour passed without a word between them.

Two more hours passed, then three, finally the younger monk could contain himself any longer, and blurted out “As monks, we are not permitted a woman, how could you then carry that woman on your shoulders?”

The older monk looked at him and replied,
 “Brother, I set her down on the other side of the river, why are you still carrying her?”

बुद्ध र रिसाहा ब्राम्हणको कथा (A Story of Buddha and Angry Bramhin)

One day Buddha walked through a village. A very angry and rude young man came up and began insulting him.

“You have no right teaching others” he shouted. “You are as stupid as everyone else. You are nothing but a fake.”

Buddha was not upset by these insults. Instead he asked the young man “Tell me, if you buy a gift for someone and that person does not take it, to whom does the gift belong?”

The man was surprised to be asked such a strange question and answered “It would belong to me because I bought the gift.”

The Buddha smiled and said “That is correct. And it is exactly the same with your anger. If you become angry with me and I do not get insulted, than the anger falls back on you. You are the only one who becomes unhappy, not me. All you have done is hurt yourself.”

The man looked all confused.

The Buddha continued “If you want to stop hurting yourself, you must get rid of your anger and become loving instead. When you hate others, you yourself become unhappy. But when you love others,” The Buddha smiled,“everyone is happy.”

नेवार गुफा संस्कारमा "बाधा:पिकाएगु" सूर्यदेवसंग विवाह होइन, सूर्य पूजा मात्र हो ।

अचेल थुप्रै ब्यक्तिहरु नेवार कन्याको यती पल्ट बिहे हुन्छ, उति पल्ट बिहे हुन्छ भन्दै गलत व्याख्या गर्ने गरेको पटक पटक सुन्नमा आउन थालेको छ, अझ बाह्रा पिकाएगु वा गुफा निकाल्नुलाई समेत सुर्यदेव सँग विवाह भन्दै गलत प्रचार हुँदै गरेकोमा सजक रहन यो पोष्ट गर्दैछु । कृपया सजक रहौं । कृपया यो पोष्ट पढे पछी मात्र लाइक वा कमेण्ट गरिदिनु होला।

गलत अवधारणाको शिकार भएकाहरुले नेवार कन्याको बिवाह १) सुवर्णकुमार सँग २) श्रीफल सँग ३) सुर्य सँग ४) मान्छे सँग भन्दै पूर्णत: गलत बिचारको बिजारोपण गर्दै आइरहेका छन भने, आफ्नो बर्ग समुदायको साँस्कारीक ज्ञानको अभावले गर्दा अरुले जे भने पनि 'हो' भन्ने मानसिकताले ग्रस्त नयाँ पिढी यसैलाई आत्मसाथ गर्दै लैजादै छन, समयमा नै बिचार पुर्याउन अनुरोध गर्दछु।

नेवार कन्याहरुको विवाह जीवनमा एक पटक मात्र हुने गर्दछ, जुन विवाह वेदोक्त, तन्त्रोक्त, पुराणोक्त र धर्मशास्त्रीय दृष्‍टिकोणले पूर्ण र पारम्परिक हुने गर्दछ। यति मात्र नभै नेवार कन्याहरुको विवाह सामाजिक र स्वास्थ्य बिज्ञानका दृष्‍टिले समेत आधुनिक बिचारधाराले भरिपूर्ण भएको देखिन्छ, जुन कुराहरु सप्रशङ्ग व्याख्या गर्नु पर्दा थोरै समय र थोरै शास्त्रीय ज्ञान र थोरै लेखाइले पटक्कै पुग्दैन, कुनै अर्को पोष्टमा लेख्ने प्रयास गरौंला । यहाँ प्रसङ्ग अर्कै रहेको हुँदा, यत्ति सम्म भन्न सकिएला कि शास्त्रीय मान्यता अनुसार रजोवती हुनु पूर्व कन्याको कन्यादान र सिन्दुरारोहण भैसक्नु पर्ने र साथै बाल विवाहको दुस्परिणाम बाट पनि जोगिनु पर्ने चुनौतिलाई आत्मसाथ गरी आदीकालका नेवारका पुरोहितहरुले यस्तो बिधी प्रतिपादन गरे, जुन बिधीले धर्म शास्त्रीय मान्यता पनि नमेटिने, सामाजिक शास्त्रीय कुरालाई पनि बल पुग्ने गरी "इही" को संकल्पना लागु गरेका थिए हुन हाल सम्म पनि प्रचलन रहेको पाईन्छ, यसलाई 'बेलबिवाह', 'श्रीफलबिवाह', 'सुबर्णकुमार कन्यादान' आदी नामले पनि जनाउँने गर्दछ । अर्थात, विवाहको लागि 'वर' वा दुलाहाको अनुपस्थितिमा उनको प्रतीक मानी 'बेल'सँग विवाह गरिदिने र सोही बेल-स्वरूप वरलाई कन्याले आफु बयस्क भएपछी मात्र खोजेर, रोजेर आफु मनखुसी स्वयंबर गर्न पाउने नियम नेवार समाजमा रहेको छ। यसले के जनाउँदछ त भन्दा एउटै विवाहको बिधीलाई दुइ भागमा बिभाजन गरी, आधा बिधी रजोवती हुनु पूर्व बाल्यकालमा र बाँकी आधा बिधी रजोवती भईसकेपछी अर्थात बयस्क भयेपछी गरिने चलन नेवार समुदायमा रहेको पाईन्छ।

अचेल हिन्दी फिल्मी प्रभावका कारण, जन-मानसमा सिन्दुर हाल्दैमा विवाह पूर्ण हुने, अथवा कन्यादान गर्दैमा विवाह पूर्ण हुने भन्ने सोच धेरैमा रहेको पाईन्छ। तर सिन्दुरहाल्नुको अर्थ विवाह मात्र नभै आफ्नो कूलको ढुकुटीकी श्री-लक्ष्मी वा भनौ गृहलक्ष्मीको प्रसाद ग्रहण गर्न पाउने अधिकार भन्ने पनि बुझाउदछ, अर्को अर्थमा श्रिङ्गार गर्न पाउने नारी अधिकार, जुन अधिकार प्रयोग गरी श्रीमानको दिर्घायुको कामना गर्न मिल्ने भन्ने अर्थ लाग्दछ । त्यस्तै, कन्यादानको अर्थ पनि अभिभावकत्व हस्तान्तरण हो, इही गरिदा नारायण स्वरूप सुवर्णकुमारलाई अभिभावकत्व हस्तान्तरण गरिन्छ, जस्को अर्थ कन्याको जीवनमा आउने बाधा अड्चनलाई स्वयं इश्वरले अभिभावक रहेर रक्षा गरिदिनु भन्ने अर्थ लाग्दछ ।

अब प्रशङ्गमा प्रवेश गरौं ।

नेवार समुदायमा कन्याको जीवन संस्कारहरुमा प्रमुख त 'इहि' अनि 'बाह्रा' र त्यसपछी 'इहिपा' गरिने प्रचलन रहेको छ। इहि र इहिपा एउटै विवाह संस्कारलाई बाल्यकालमा आधा र बयस्क भएपछी आधा गरी पूर्ण विवाहमा रूपान्तरित गरिने संस्कार हुन । बिचमा आउने बाह्रालाई समेत अचेल विवाह हो भन्ने गलत प्रचार भईरहेको छ, अझ कोही कोही त शुभ उत्सव मानि भोज नै मनाउने समेत चलन देखिन थालेको पाउँछौ । बिगतमा बाह्रा भ्वय् धुमधामले मनाउने प्रचलन थिएन, अझ बाह्रा भ्वय् भनेको कन्याकी सखीहरु र अन्य महिलाहरुले बाहेक पुरुषहरुले खाँदैन थिए पनि । अचेल बाह्रा पिकाएगुलाई 'सुर्य दर्शन', 'गुफा-निकाल्ने' मात्र नभै सुर्य सँग विवाह हो भनेर समेत प्रचार गर्न थालेका छन । यो कता बाट यस्तो गलत प्रचार आयो खोजिनिती हुनु जरूरी पनि छ ।

गुफा निकाल्नु अथवा बाधा: पिकायेगु गरिदा पढिने संकल्प वाक्यमा "प्रथम रजोदर्शन दोष शान्तये श्रीसुर्य पूजानादी " भनी पढिन्छ, अर्थात प्रथम पटक रजोवती भएर १२ दिन सम्म सुर्यलाई नहेरेको दोष शान्त गर्न सुर्यको पूजा गरिने भनिएको हो। यो भनेको कन्याको बयस्क भएको सूचक संस्कार हो, जसमा उनलाई कूलकी थकालिनकिंले बयस्क महिलाहरुले गर्ने श्रिङ्गार समेत गरिदिन्छिन, जुन शास्त्र सम्मत बिधी हो। नेवार समुदायलाई खराब देखाउने नियतले नेवार कन्याको जतीपटक पनि विवाह हुन सक्छ, कुनै निश्चित श्रीमान भन्ने हुँदैन भन्ने मनसाय देखाउन यती-पल्ट र उतिपल्ट बिहे हुन्छ भनी जुन गलत व्याख्या भैरहेको छ, यसलाई समयमा नै नेवारहरुले बुझ्न जरूरी छ। बिज्ञ संग सर-सल्लाह नगर्ने, पण्डित पुरोहित सँग संस्कारको शास्त्रीय व्याख्या नसोध्ने, आँफै जानिफकार हुने, आँफै संस्कृतिबिद् भैदिनेहरु बाट गलत व्याख्या धेरै हुँदैछन, सजक रहौं। हाम्रा शताव्दियौ अगाडि देखिका पुर्खाले लेखेका थ्या-सफूहरुमा के भनिएको छ, बिचारै नगरि यस्ता गलत व्याख्या आफु मनखुसी हुँदैछन । पुराना थ्या-सफूहरुमा "बाधा:पिकाएगु" संस्कारलाई "गर्भाधान संस्कार" भनिएको छ, ‘सुर्य-दर्शन’ समेत कतै भनिएको छैन। "बाधा:भ्वय् नय् मत्य:, बाधा:भ्वय् वने मत्य:, बाधा:च्वम्ह मचाया पासापिं जक वनी " भन्ने परम्परा अझै धेरै घर बाँकी नै छन। समग्रमा बाधा:पिकाएगु संस्कार "सुर्य विवाह" पटक्कै होइन, सुर्य पूजा मात्र हो। उहिले उहिले वाल विवाह हुने समयमा कन्याको निश्चीत उमेर पुगेपछी जव रजोवती भएर बयस्क हुन्छिन, तव बार्हौ दिनमा कन्याकी श्रीमानले यज्ञ गरी धार्मिक तवरले गर्भस्थान पवित्र गर्ने कार्य नै अचेलको बाधा:पिकाएगु संस्कार हो। यसलाई अचेल राजोपाध्याय र बज्राचार्यहरुको विवाह पश्चात 'सँ प्याकेगु' संस्कार गरिये जस्तै नै संस्कार हो भन्न सकिन्छ, तर छुट्टै विवाह नभै मात्र सुर्य पूजन कार्य हो ।

नेवार कन्या बाह्रा बस्दाको समयमा केबल महिलाहरु मात्र बसि उनलाई उमेर अनुसार आउने शारीरिक र मानसिक परिवर्तनहरु, ब्यक्तिगत स्वास्थ्य शिक्षा, बयस्क नारीले सम्मानजनक ढङ्गले समाजमा आफ्नो प्रस्तुतिकरणको शिक्षा आदिका बिषयमा परीपक्व महिलाहरुले ज्ञान दिने गर्दछन । बाह्रा-कोठामा 'बाह्रा-ख्या:'ले कन्याको रक्षा गर्नेछ भन्ने मान्यता पनि रहेको छ। बाह्राकोठा वास्तुगत रूपले सुर्यको प्रकाश सिधै भित्र नआउने तर परावर्तित प्रकाश मात्र भित्र आउने, दोहोरो हावा चल्ने अर्थात प्रशस्त हावाको प्रवेश वा भनौ अक्सिजन प्रशस्त पुग्ने हुनु पर्ने पारम्परिक मान्यता रहेको छ।

आदिकालको गर्भाधान संस्कारबाट बिकसित हुँदै आजको युगमा 'बाह्रा च्वनेगु, बाह्रा तयेगु, बाह्रा पिकायेगु' सम्म आइपुग्दा यसलाई कहिले राख्ने हो भन्ने बिषयमा पनि धेरै नेवारहरु अलमल्लमा परेको देखिन्छ। यो उमेर अनुसार आउने प्राकृतिक परिवर्तन र त्यस सँग सम्बन्धित शिक्षा दिने बिषय भएकाले धेरै सानो उमेरमा बाह्रा राख्नु उपर्युक्त हुँदैन, किनकी निश्चित उमेर नपुगी बयस्क शिक्षा दिइदा बालिकाले नबुझिने पनि हुनसक्दछ । त्यस कारण महिला स्वास्थ्य सँग जानकार महिला बर्ग सँग नै परामर्श आवश्यक हुने गर्दछ। प्राकृतिक रूपले आँफै बाह्रा बसेको अवस्था भएमा महिला बर्गले उचित ब्यवस्था गरी चाजो-पाजो मिलाउनु पर्दछ। ज्योतिषीय दृष्‍टिकोणले, शुभ मुहुर्त देखाएर राख्नु पर्ने भएमा, बर्ष भरिमा यस्तो १२ दिन छनौट गर्ने गरिन्छ जुन भित्र २ पक्ष, २ शनिबार, २ आइतवार, २ फरक महिना नपर्ने गरी महिला बर्गले सगुन दिएर राख्ने प्रचलन रहेको छ।

उचित उमेरमा उचित जीवन शिक्षा पाएकी नेवार बालिकाले भविस्यमा आफु, आफ्नो परिवार र आफ्नो समाजलाई राम्रो बाटोमा डोर्याउन सकून, नराम्रो चाल चलन र अरुको छल-कपट बाट बच्न सकून, आफ्नो स्वास्थ्यको हेरबिचार आँफै गर्न सकुन, जीवनलाई रस दिन श्रिङ्गारिक ज्ञान प्राप्त गरून आदी कामना गरी गरिने बाह्रा संस्कार, जसमा श्रीसुर्यदेवलाई समेत १२ दिन सम्म बेवास्ता गरी लुकेर ज्ञान प्राप्त गर्ने बिधी हो भन्नु उपर्युक्त हुन्छ। १२ दिन सम्म लुकी-छिपी रहेर ज्ञान प्राप्त गरेकोमा सूर्यभगवानको नित्य दर्शन नगरेकोले सुर्य-दोष नलागोस भनी श्रीसूर्यदेवलाई पूजा गर्‍यो भन्दैमा सुर्य सँग विवाह हो भनिनु अज्ञानता नै मान्नु पर्दछ।

- बिजय शर्मा राजोपाध्याय (नेवा:पुरोहित)

Original Link : https://goo.gl/dj8pJx

- फोटो : Facebook : Newa People