Sunday, March 15, 2020

सर्पलाई दुध चढाउनु गलत


सर्पलाई दुधको स्वाद मन पर्छ । हामीलाई लालमोहन रसवरी मन परे झै । नागपन्चमीको दिन सर्पलाई भक्तिपूर्वक दूध चढाइन्छ । धर्मात्माले पूण्य कमाए । 

उत्ता दूध खाईसकेपछि सर्पलाई प्यासले छटपट हुन्छ । सर्प जस्ता घिस्रने जन्तुहरुमा Mammary Gland हुंदैन । दूध खाएपछि सर्पलाई Dehydration र Stress हुन्छ र ३० देखि ४५ दिनभित्र मर्दछ । सायद, तराईमा सर्पले धेरै दु:ख दिने भएकोले सर्पहरु बाहिर निस्कने समय अनुसार सर्पलाई मार्ने उद्देश्यले यो चलन चलेको हुन सक्छ । दूध महादेवलाई चढाउने हो, घाँटीमा झुण्डेको सर्पलाई हैन ।

काठमाडौं उपत्यका - हरियाली बृक्षरोपण

किर्तिपुर


कुनै बेला काठमाडौ उपत्यका वरपर रहेका डाँडाहरु किर्तिपुर, स्वयम्भू, शिवपुरी, नागार्जुन उराठ लाग्दो नै थिए । अहिलेको अवस्थामा यी डाँडाहरु हरियाली देखिनुको पछाडि हामीले तानाशाह भनेर चिन्ने गरेका राणाहरुकै ठूलो हात रहेको पाइन्छ । भनिन्छ, चितवन, चारकोसे झाडीमा सिकार खेल्न पल्केका जंगबहादुर राणाले आफू बूढो भएपछि सिकार खेल्न तराई सम्म आउन जान गार्हो हुन्छ भन्ने हेतुले शिवपुरी डाँडामा पुरै बृक्षरोपण गर्न लगाई घना जंगल बनाउन लगाएका थिए ।

Friday, March 13, 2020

राजराजेश्वरी देवपाटन


कुनै बेला यस ठाउँमा पुर्वजन्मको ऐना हेर्ने इनार थियो । राजा शंकरदेवले पछिका राजाहरुले आफ्नो छाँया बढिया नदेखेर मनमा कष्ट होला भनी उक्त इनार छोपी माथि बिराटेश्वर शिवलिंग स्थापना गरि घाट समेत निर्माण गरि दिएका थिए ।

त्यसपछि राजा अंशुवर्माले श्री श्री जय बागिश्वरीको रहस्यमय मुर्ति स्थापना गरि सकेपछि ताहा बलिदान गर्न नहुने भन्दै जय बागिश्वरीको सट्टा बलिदान गर्न रहस्यमयी नवदुर्गाको मुर्ति स्थापना गरि यस ठाउँको नाम राजराजेश्वरी भनी नामांकरण गरि यसैको नामबाट घाट बनाएका थिए ।

फोटो : जयबागिश्वरी

सन्दर्भ : ५५ झ्याले दरवार, भक्तपुर



श्री सुर्यबंशी राजा रणजित मल्लले धेरै धन खर्च गरेर ने. सं. ७६०-७९३ बिचमा अनेक कालिगडहरुलाई काममा लगाई ५२ झ्याले दरवार बनाई रामायणलिला कुँड्न लगाई भक्तपुर दरवारको बैठक बनाएका थिए । केहि कालपछि मुलचोक जाने बाहिरी मोहडा ढोकामा सुनले छाई सुनको ढोका भने प्रख्यात गराए । बिक्रम सम्बत १९९० माघमा गएको महाभुकम्पले यो दरवार पुर्ण रुपमा भत्केर नष्ट भए ।

देवमाला बंशावलीमा उल्लेखित भक्तपुरको ५२ झ्याले दरवार १९९० सालपछि पुननिर्माण भएपछि ५५ झ्याले दरवार भए । यता हामीहरुले घोकेको इतिहास अनुसार ५५ झ्याले दरवार राजा भुपतिन्द्र मल्लले बनाएका हुन ।

ल अब भन्नुस भक्तपुरको ५५ झ्याले दरवार कसले बनाएका हुन ?

भक्तपुर स्थित सिद्धपोखरीको सन्दर्भ



राजा आनन्ददेवको पालामा कलि सम्बत ४१९७ तिर भक्तपुरको एक तान्त्रिकले थिमीको स्वास्नी बिबाह गरि आनन्दसंग बस्दै आएका थिए । एक दिन स्वास्नीले आफ्नो लोग्नेलाई तपाईं अनेक रुप देखाउन सक्नु हुन्छ, मलाई पनि एक रुप देखाउ भनी सार्है धिपी गरेछिन् । लौ हुन्छ, तर नडराइस । डरायो भने मलाई यो अक्षताले हान्नु भन्दै मन्त्र फुकेर केहि अक्षताहरु स्वास्नीको हातमा राखी दिएछन् र आफू अलि तल छेडीमा गइ भयंकर नागको रुप लिइ माथि आएछ्न् । भयंकर नाग देखेर स्वास्नी सार्है डराइन् र हातमा रहेका अक्षताहरु लोग्नेलाई नहानी यताउता फालेर भागेछिन् । नाग आफ्नो स्वास्नीको पछि पछि कुददै गए र हालको सिद्धपोखरी निर आईपुग्दा प्रातकाल सुरु भए । लौ अनर्थ हुने भो भन्दै त्यो नागरुपी तान्त्रिक त्यतै लोप भए र नाग त्यतै रहे । कालान्तरमा त्यो ठाउँ सिद्ध पोखरीको नामले प्रचार भए । भनिन्छ, यस सिद्धपोखरीमा उहिले उहिले थिमिलेहरु जानू हुँदैन भन्ने जनबिश्वास रहि आएको छ । कथंकदाचित गएमा यस पोखरीमा रहेको पानी अनौठो तरिकाले खलबल भै उत्पात मच्चाउँछ भन्ने जनविश्वास रहेको छ । पछि जंगबहादुर राणाले यस पोखरीको चारैतिर ध्वाखाहरु बनाई भित्र ढुंगा छापेर घाट बनाई अति राम्रो र सुन्दर पोखरी बनाई दिएका थिए ।

#
आधार
: देवमाला बंशावली

गुँ बहा: देग:, लावाण्य देश


कलि सम्बत ३६२५ मा राजा शंकरदेवले शंख आकारको शहर बनाई संखपुर नाम राखी यिनै गुँ बहा: देग:मा बिराजमान बज्रयोगिनी अर्थात म्हासुख्वा: द्य: लाई चढाएका थिए ।

चिडियाखानाको पोखरी


राजा सिद्धि नरसिंह मल्लले नेपाल सम्बत ७७९ मा रानी लालमोतीको नाममा पोखरी प्रतिस्था गरे तर पानी आएन । पछि गुरु विश्वनाथ उपाध्यायले एक यन्त्र राखी जलयज्ञ गर्दा पोखरीमा पानी भरेर आए र ज्यावल खेल (जा ह्वला ख्य:)"पोखरी नाम रहन गए ।

पछि राणा प्रधानमन्त्री वीर शम्शेरले पोखरीमा के छ भनी खोलेर हेर्नु पर्‍यो भनी इन्जिन मगाई २ दिनसम्म पानी झिकेर फाल्दा पनि पानी सुकाउन सकेन र त्यतिकै छाडी दिए, पानी पुन: भरेर आए ।

पछि अर्का प्रधानमन्त्री जुद्ध शम्शेरले यस्तो बलवान् पोखरीलाई संरक्षण गर्नु पर्छ भनी चारैतिर पर्खाल बनाउन लगाई चारैतिर जिवजन्तु पशुपंछी राखी चिडियाघर निर्माण गरे । चन्द्रशम्शेरले जंगबहादुर राणाको जेठी महारानीको शालिक प्रतिस्थापन गरि अझ सोभायमान बनाइ दिए । देव शम्शेरले भिम शम्शेरको शालिक प्रतिस्थापन गरि दिए ।

सर्पलाई दुध चढाउनु गलत

सर्पलाई दुधको स्वाद मन पर्छ । हामीलाई लालमोहन रसवरी मन परे झै । नागपन्चमीको दिन सर्पलाई भक्तिपूर्वक दूध चढाइन्छ । धर्मात्माले पूण्य कमा...